Έκθεση

Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Φωνές | Άνθρωποι | Ιστορίες

 

Μέσα από τη μόνιμη ιστορική έκθεση με τίτλο Δημοτική Αγορά Κυψέλης – Φωνές | Άνθρωποι | Ιστορίες που σχεδίασε για την Αγορά το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, βρίσκουμε πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό αλλά και μοναδικά αντικείμενα-έκπληξη, που συγκεντρώθηκαν και με την πολύτιμη συμβολή των ανθρώπων της γειτονιάς. Με απρόσμενους τρόπους και χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις μας, ανακαλύπτουμε το κτίριο, τη γειτονιά και τις πιο παράξενες και όμορφες ιστορίες, που έχουν διαμορφώσει μία από τις πιο διαχρονικά «ζωντανές» και ζωηρές συνοικίες.

Ιστορικά δεδομένα 

Το κτίριο της Δημοτικής Αγοράς της Κυψέλης χρονολογείται την περίοδο του Μεσοπολέμου (1923-1940), ξεκινά να λειτουργεί για πρώτη φορά το 1937 με σκοπό την αποσυμφόρηση της κεντρικής αγοράς (Βαρβακείου) και κλείνει οριστικά το 2003. Λόγω των ιδιαίτερων και ετερόκλητων αρχιτεκτονικών στοιχείων της, αλλά και της ιδιαίτερης σημασίας της στην ευρύτερη περιοχή της Κυψέλης, η Δημοτική Αγορά Κυψέλης κηρύσσεται το 2005 διατηρητέα.

Αναγνωρίζοντας τον σπουδαίο ρόλο της Αγοράς και λαμβάνοντας υπόψη το ιδιαίτερο κοινωνικό αποτύπωμά της από την ίδρυσή της έως σήμερα, η μόνιμη έκθεση δημιουργήθηκε με στόχο την ανάδειξη της ιστορίας του κτιρίου, της γειτονιά γύρω από αυτό, καθώς και των ανθρώπων που είτε εργάστηκαν σ’ αυτό είτε το χρησιμοποίησαν ως καταναλωτές.

Αφήγημα 

Οι φωνές αποτελούσαν κυρίαρχο στοιχείο της Αγοράς, καθώς οι έμποροι χρησιμοποιούσαν τη φωνή τους σαν εργαλείο προώθησης των προϊόντων τους. Σήμερα, το στοιχείο της φωνής επιλέγεται να χρησιμοποιηθεί στην έκθεση για τη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με τη μορφή προφορικών μαρτυριών και συνεντεύξεων. Οι φωνές απογόνων παλιών καταστηματαρχών αλλά και παλιοί και νέοι Κυψελιώτες μοιράζονται με τους σημερινούς επισκέπτες της έκθεσης τις δικές τους ιστορίες, τόσο από την ίδια την Αγορά όσο και από την ευρύτερη περιοχή της Κυψέλης, σε μία προσπάθεια σύνδεσης του πολιτιστικού παρόντος με το εμπορικό παρελθόν. Η Δημοτική Αγορά παρουσιάζεται σε σχέση με το άμεσο περιβάλλον της, το οποίο δεν είναι άλλο από τη γειτονιά της Φωκίωνος, αλλά και με τους ανθρώπους της. Οι προφορικές αφηγήσεις και τα προσωπικά βιώματα διασώζουν την ιστορία της περιοχής, ενώ παράλληλα αντανακλούν τη συλλογική μνήμη της σύγχρονης ιστορίας της πόλης.

Κίνηση στον χώρο… 

Ο χώρος της έκθεσης αποτελείται από τρεις ενότητες:

  • Την ενότητα της εμπορικής λειτουργίας (επιφάνεια πάγκου)
  • Την -άμεση στην Αγορά- περιοχή της Κυψέλης (επιφάνεια κάθετων συρταριών)
  • Τους ανθρώπους (επιφάνεια οπτικοακουστικών)

Όλη η πληροφορία βρίσκεται κρυμμένη μέσα σε συρτάρια και ο επισκέπτης καλείται να την ανακαλύψει σταδιακά, απ’ όπου εκείνος θέλει.

Πάνω στην επιφάνεια του πάγκου υπάρχει μία ταμειακή μηχανή της δεκαετίας του 1930, καθώς και μία ζυγαριά, αντικείμενα σύμβολα που προέρχονται από το μανάβικο της οικογένειας Μαζαράκη, το οποίο βρισκόταν στο κατάστημα δίπλα από την έκθεση. Αξίζει κανείς να παρατηρήσει πάνω στην ζυγαριά τα αυτοκόλλητα του ετήσιου ελέγχου της αγορανομίας, ενώ κάποιος/α μπορεί να ξεφυλλίσει τις πράξεις του Δημοτικού Συμβουλίου όπου αναγράφεται το κόστος ενοικίασης των πρώτων καταστημάτων αλλά και οι πρώτοι ιδιοκτήτες τους.

Φυσικά, τη Δημοτική Αγορά, η οποία ανέκαθεν αποτελούσε τοπόσημο της συνοικίας της Κυψέλης, δεν μπορούμε να τη δούμε ανεξάρτητα από το ευρύτερο πλαίσιο της γειτονιάς της. Είναι γεγονός ότι η Κυψέλη γενικότερα είναι μια πολυσυζητημένη και ανεξάντλητη περιοχή. Για τις ανάγκες της συγκεκριμένης έκθεσης, έγινε μία προσπάθεια να αναδειχθούν και άλλα τοπόσημα, όπως αυτά προέκυψαν από τη διαδικασία συνεντεύξεων με παλιούς και νέους κατοίκους. Τα τοπόσημα αυτά είναι καθαρά συμβολικά και, όπως η Δημοτική Αγορά, έτσι και αυτά αποτέλεσαν σημεία συνάντησης τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα. Έτσι, λοιπόν, τραβώντας τα κάθετα συρτάρια, ο επισκέπτης μπορεί να εντοπίσει χάρτες της περιοχής, να κάνει μια «βόλτα» στην ένδοξη Φωκίωνος και να δει τον κατάλογο του θρυλικού μπαρ Au Revoir.

Πλησιάζοντας στον τοίχο με τα οπτικοακουστικά μέσα, ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει συνεντεύξεις από ανθρώπους που σχετίστηκαν με την Αγορά ή σχετίζονται με το ευρύτερο περιβάλλον της Κυψέλης. Μεταξύ άλλων, ο αρχιτέκτονας Νίκος Καβαδάς εστιάζει στα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία του κτιρίου, αλλά και στο πλούσιο κτιριακό απόθεμα της Κυψέλης, στο οποίο αναφέρεται και η Μαρία Δανιήλ που εργάστηκε στην αποκατάσταση του κτιρίου από τον Δήμο Αθηναίων. Ο μάγειρας Ηλίας Μαμαλάκης μιλά ως καταναλωτής για τα καταστήματα της Αγοράς και ο μεταφραστής-συγγραφέας Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης μάς μεταφέρει εικόνες που αποδεικνύουν την καλλιτεχνική φύση της Κυψέλης. Ο σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος Μενέλαος Καραμαγγιώλης σκιαγραφεί τον άνθρωπο της Κυψέλης, ενώ η πολιτική επιστήμονας Σεμπένε Ισέτε μιλά για τις διάφορες κοινότητες που συναντάμε σήμερα στην πολυπολιτισμική Κυψέλη. Ακόμα, ο επισκέπτης μπορεί πατώντας το κουμπί να ακούσει τις φωνές των εμπόρων που διατηρούσαν καταστήματα μέσα στη Δημοτική Αγορά και των καταναλωτών της. Τι θα γίνει αν κάποιος πατήσει ταυτόχρονα όλα τα κουμπιά;

Τέλος, ανά ενότητα, υπάρχουν ορισμένες πληροφορίες για το παιδικό κοινό. Οι μικρότεροι επισκέπτες μπορούν να κρυφοκοιτάξουν μέσα από ένα μικρό ματάκι και να δουν πώς έμοιαζε παλιά η Αγορά, να αγγίξουν εμβληματικά κτίρια της περιοχής και να κατανοήσουν την έννοια της κλίμακας, αλλά και να ακούσουν πώς λέγεται η «Δημοτική Αγορά» σε όλες -σχεδόν- τις γλώσσες της Κυψέλης!

Η έκθεση συνεχίζεται…

Η έκθεση Δημοτική Αγορά Κυψέλης – Φωνές | Άνθρωποι | Ιστορίες δεν σταματά εδώ. Αλλάζει και μεταλλάσσεται χωρίς να αλλοιώνεται, ακριβώς όπως η ίδια η περιοχή, καθώς το υλικό της έχει τη δυνατότητα να εμπλουτιστεί από καινούργιους ανθρώπους που θέλουν να μοιραστούν τη δική τους ιστορία από τη Δημοτική Αγορά ή την Κυψέλη. Κάθε ένας και κάθε μία μπορεί να αφήσει το δικό του/της αποτύπωμα στην έκθεση, συμπληρώνοντας τον σύγχρονο ιστορικό χάρτη της Κυψέλης και συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης.

Δείτε εδώ το ωράριο λειτουργίας της έκθεσης.

Για να περιηγηθείτε στην έκθεση Δημοτική Αγορά Κυψέλης – Φωνές | Άνθρωποι | Ιστορίες από όπου κι αν βρίσκεστε, σας προσκαλούμε παρακάτω σε ένα VR Tour από το κινητό, το tablet ή το pc σας!